W artykule z 19 września 2014 r. pisaliśmy Państwu o problemie, dotyczącym złożenia wniosku o dotację dla przedszkola niepublicznego, przed zgłoszeniem przedszkola do ewidencji placówek oświatowych. Rozbieżności interpretacyjne w tym zakresie skłoniły nas, do podjęcia korespondencji z Najwyższą Izbą Kontroli.

Niestety odpowiedź NIK-u w powyższym zakresie jest głęboko rozczarowująca. NIK powołuje się na nieaktualne stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym dopuszczalne jest co najwyżej jednoczesne zgłoszenie wniosku o dotację ze zgłoszeniem placówki do ewidencji placówek oświatowych.

W swojej odpowiedzi NIK pomija jednak, dwie podstawowe kwestie:

• Po pierwsze Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do wypowiadania się w sprawach administracyjnych. W Polsce istnieje odrębny pion sądownictwa administracyjnego, które jest właściwe do rozpoznawania spraw o takim charakterze.

• Po drugie fundamentalna zasada prawa, ujęta w art. 7 Konstytucji stanowi, że „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.

Przepisy ustawy o systemie oświaty nie wprowadzają wymogu zgłoszenia przedszkola do ewidencji, przed 30 września, w celu uzyskania uprawnienie do złożenia wniosku o dotację.

Aby taki wymóg istniał, musiałby zgodnie z art. 7 Konstytucji wynikać z przepisu prawa, stanowiącego np.: „przed złożeniem wniosku o dotację dla przedszkola niepublicznego konieczne jest zgłoszenie placówki do ewidencji placówek oświatowych”. Takiego przepisu jednak nie wprowadzono (i słusznie). Obowiązku takiego nie można również wywodzić z posłużenia się w art. 90 ustawy o systemie oświaty zwrotem „osoba prowadząca”. Przepis ten nie odnosi się bowiem do stadium organizacyjnego placówki, a jedynie wskazuje termin i podmiot uprawnione do złożenia wniosku o dotację.

Mając na uwadze powyższe będziemy podejmować dalsze działania zmierzające do usunięcia tej błędnej praktyki lub zmian legislacyjnych, przesądzających tę istotną kwestię. Zachęcamy również Państwa do dzielenia się Państwa doświadczeniami w tym zakresie.

Dla zainteresowanych zamieszczam dalsza część korespondencji z NIK: dalsza korespondencja NIK

autor: Lech Gniady, radca prawny

Często przy otrzymywaniu dotacji pojawia się problem, jaka jest wysokość aktualnej dotacji na ucznia. W ustawie brak jest przepisów, które regulowałyby kwestię, czy organ przekazujący miesięczną dotację zobowiązany jest informować placówki oświatowe o jej wysokości, przypadającej na jednego ucznia. Tak samo, nie ma obowiązku, aby przy przelewaniu dotacji na rachunek placówki podawać szczegółowe wyliczenie tej kwoty. Takich procedur zwykle nie zawierają także uchwały rad gmin, dotyczące udzielania dotacji.

Wytworzyła się w związku z tym pewna praktyka, bardzo niejednolita w skali kraju. Wiele jednostek samorządowych wysyła po prostu do placówek informacje, bez żadnej szczególnej formy, o wysokości dotacji na bieżący rok, a w przypadku zmiany, o aktualnej wysokości dotacji.

W innych przypadkach, tego rodzaju informacja jest zawarta w zarządzeniach organu wykonawczego gminy (wójt, burmistrz). Są to jednak, szczególnie w przypadku zarządzeń,  informacje ogólne, nie w skali konkretnego miesiąca i konkretnej placówki, lecz informacje o wszystkich udzielanych dotacjach, obowiązujące do czasu ewentualnego ponownego przeliczenia wysokości dotacji i poinformowania o tym beneficjentów.

W zasadzie, sama placówka, znając liczbę podanych przez siebie uczniów w danym miesiącu oraz aktualną wysokość dotacji, powinna sprawdzić, czy kwoty się zgadzają. Często zachodzi jednak sytuacja, gdy urząd nie informuje o bieżącej wysokości dotacji, a po prostu przelewa pewną kwotę na rachunek placówki. Wtedy placówka powinna zwrócić się do urzędu o wyjaśnienie, jaka jest wysokość dotacji.

Nie ma zatem jednego, powszechnie obowiązującego sposobu, w jaki gminy miałyby informować o wysokości dotacji. Może to powodować trudności, ale w tym wypadku zawsze istnieje możliwość oficjalnego wystąpienia do urzędu o podanie takich informacji.

Zgodnie z panującą wykładnią przepisów, czynności polegające na obliczeniu wysokości dotacji w danej gminie, mają charakter księgowy, techniczny, nie są czynnościami stricte prawnymi. Jeszcze kilka lat temu, te czynności nie podlegały żadnej kontroli sądowej ani administracyjnej, gdyż sądy administracyjne odmawiały uznania ich za określone czynności prawne. Sytuacja zmieniła się w 2012 r, gdy sądy administracyjne zmieniły swoje stanowisko i uznały, że czynności obliczania dotacji podlegają także kontroli sądowej. Na ten temat pisaliśmy w artykule „Wysokość dotacji dla przedszkoli można zaskarżyć” z 27.03.2014. Nie powtarzając tego tematu, istnieje możliwość skarżenia ustalenia wysokości bieżącej dotacji także na drodze sądowo-administracyjnej.

autor: radca prawny Robert Kamionowski